Fundusz pracy ma na celu zapewnić pomoc bezrobotnym za pomocą wypłaty zasiłków w przypadku utraty pracy. Jeżeli chodzi o Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych to ma zabezpieczać problemy pracownicze w momencie, gdy nie będą one mogły być spełnione przez niewypłacalnego pracodawcę.
Może nam nasuwać się pytanie: „fundusz pracy i fgśp kiedy nie płacimy”?
Obowiązki opłacania takich składek dotyczą pracodawców, którzy zostali wymienieni w art. 10 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1256 ze zm.). Składkę na taki fundusz powinni opłacać pracodawcy. Dla celów jej opłacania, za pracownika uważa się nie tylko osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, ale też inni pracownicy, którzy wykonują pracę zarobkową, podlegające z tego tytułu obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalno-rentowym.
Trzeba natomiast pamiętać, że składkę na FGŚP nalicza się wyłącznie za okres obowiązkowych ubezpieczeń emerytalno-rentowych. Pracodawca nie musi opłacać składek na FGŚP za pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego i urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, a także urlopu rodzicielskiego oraz wychowawczego. Okres zwolnienia wynosi 36 miesięcy. Preferencja ta przysługuje jednak tylko w odniesieniu do pracowników w rozumieniu Kodeksu pracy.
Nie dotyczy natomiast osób wykonujących w firmie np. umowę zlecenia. Jeśli umowa zlecenia została zawarta z własnym pracownikiem lub jest wykonywana na rzecz jego pracodawcy, to wówczas zwolnienie z opłacania składki na FGŚP przysługuje tylko w stosunku do wynagrodzenia uzyskanego z umowy o pracę. Od wynagrodzenia z umowy zlecenia należy naliczyć i opłacić składkę na FGŚP.
Pracodawcy przysługuje też 12-miesięczne zwolnienie z opłacania składki na FGŚP za osoby zatrudnione na umowę o pracę, które:
– ukończyły 50. rok życia i w okresie 30 dni przed zatrudnieniem pozostawały w ewidencji bezrobotnych powiatowego urzędu pracy,
– za zatrudnionych bezrobotnych, którzy nie ukończyli 30. roku życia i podjęli zatrudnienie na podstawie skierowania z urzędu pracy.
Z kolei za wszystkie osoby, które osiągnęły wiek wynoszący co najmniej 55 lat – w przypadku kobiet i co najmniej 60 lat – w przypadku mężczyzn, pracodawca nie opłaca składki na FGŚP (bezterminowo). Za osoby, które osiągnęły ten wiek, nie opłaca się tej składki nie tylko w przypadku gdy pracują na etacie, ale również, gdy np. wykonują umowę zlecenia. Jeszcze do niedawna ustalając obowiązek opłacania składki na FGŚP należało stosować wyłączenia zawarte w art. 10 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych.
Zgodnie z tym przepisem składki na ten Fundusz nie należało opłacać za małżonka pracodawcy oraz jego dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione, rodziców, macochę, ojczyma, osoby przysposabiające, a także rodzeństwo, wnuki, dziadków, zięciów i synowe, bratowe, szwagierki i szwagrów.
Jednak począwszy od 5 września 2017 r. pokrewieństwo ani powinowactwo łączące pracownika z pracodawcą nie ma żadnego wpływu na obowiązek opłacania składki na FGŚP.
Jeśli zatrudniona w firmie osoba wykonuje pracę na podstawie: umowy o pracę, umowy zlecenia lub umowy o pracę nakładczą, pracodawca powinien za nią opłacać składkę na ten Fundusz. Obecnie tej składki nie opłaca się za osoby wykonujące pracę zarobkową w gospodarstwie domowym. Wysokość składki na FGŚP wynosi 0,10% podstawy wymiaru. Ustala się ją od wypłat stanowiących podstawę naliczenia składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalno-rentowe, ale bez rocznego jej rocznego ograniczenia.
Ponieważ obowiązek opłacania składki na FGŚP za pracowników spokrewnionych i spowinowaconych z pracodawcą powstał w trakcie miesiąca, mogą pojawić się wątpliwości, czy za ten miesiąc należy ją naliczyć proporcjonalnie tylko za okres od 5 do 30 września br. Moim zdaniem należałoby ją naliczyć od pełnej kwoty stanowiącej dla danej osoby podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych za wrzesień br. Ustawa o ochronie roszczeń pracowniczych ani też ustawa nowelizująca, która wprowadziła obowiązek opłacania składki na FGŚP za zatrudnioną rodzinę, nie określają bowiem sposobu jej naliczenia w takim przypadku.
Wymagającym szerszego omówienia jest zwolnienie z obowiązku opłacania składek na FP i FGŚP za pracowników powracających z urlopów związanych z rodzicielstwem. Należy zaznaczyć, iż tylko powrót pracownika z jednego z wcześniej wymienionych urlopów uprawnia płatnika do takiego zwolnienia. Przykładowo, zwolnienie z obowiązku opłacania tych składek nie przysługuje za pracownika, który powrócił do pracy po urlopie ojcowskim.Zwolnienie, o którym mowa, nie obejmuje zleceniobiorców.
Wynika to stąd, iż ze wskazanych urlopów mogą korzystać wyłącznie pracownicy w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Zakresem tego zwolnienia nie są również objęte osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia zawartej z własnym pracodawcą lub wykonujące pracę w ramach takiej umowy w innym podmiocie, ale na rzecz własnego pracodawcy (w tym przypadku zwolnienie z opłacania składek na FP i FGŚP przysługuje wyłącznie w odniesieniu do przychodu uzyskanego ze stosunku pracy).
