Aby uczenie się ucznia szkolnego, było efektywne potrzebne, jest zbudowanie więzi, pomostu między nauczycielem i uczniem. Mówiliśmy o relacjach, komunikacji oraz cechach i zachowaniach nauczyciela, które powodują, że uczeń czuje się bezpiecznie, czuje, że jest akceptowany, a nauczyciel w niego wierzy. To wszystko sprawia, że uczeń może bardziej skupić się na nauce i realizować swój potencjał. Zatem można postawić pytanie- jak motywować uczniów do pracy? Nauczyciel, który inwestuje w budowanie dobrych relacji w klasie, ma więcej czasu na uczenie.
Teraz przyjrzymy się motywacji w szkolnej klasie i autorytetowi nauczyciela, one również wpływają na efektywność lekcji i uczenia się, decydują o tym, czy uczniowie będą chcieli z nami współpracować, czy też nie. Jakiś czas temu pytałam nastoletnich uczniów, o jakim nauczycielu marzą i jakie według nich powinny być lekcje języka obcego. Obraz nauczyciela, jaki wyłaniał się z odpowiedzi uczniów to obraz człowieka uśmiechniętego, pomysłowego, zainteresowanego uczniami, traktującego ich sprawiedliwie, umiejącego odpowiedzieć na każde pytanie, ale też przyznać się do błędów oraz chwalić uczniów. Gimnazjalistom trudno było odpowiedzieć na pytanie o idealną lekcję. Jednak odpowiedzi, które się pojawiały, akcentowały głównie potrzebę dobrej atmosfery na zajęciach, umiejętności nauczyciela, utrzymania dyscypliny w klasie, spokoju, czasem śmiechu, ale też wyniesienia czegoś z lekcji i czasu wolnego. Im starsze nastolatki, tym większa ich świadomość z korzyści uczenia się języka angielskiego.
Co zachęca uczniów do pracy na lekcji, co ich motywuje?
Niektórzy uczniowie po prostu lubią się uczyć, nabywać nowe umiejętności, nauka sprawia im przyjemność. Inni uczą się, by zdobyć określone nagrody, zrealizować jakieś cele takie jak dobre stopnie, uznanie w oczach innych, sympatię ulubionego nauczyciela i jego uwagę, możliwość dostania się do wybranej szkoły, zadowolenie rodziców lub uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji. Czasem te cele są celami samych uczniów, czasem ważnych dla nich osób. Niektórzy wydają się nie być zmotywowani, unikają wysiłku, chowają się za plecami rówieśników, licząc, że nie zostaną dostrzeżeni przez nauczyciela. Część z nich to prawdopodobnie uczniowie, którzy nie widzą celowości uczenia się języka lub nie wierzą, że mogą odnieść sukces i właśnie na polu wiary ucznia w możliwość odniesienia sukcesu, my nauczyciele możemy wiele zrobić.
Ważną umiejętnością motywującego nauczyciela jest przekazywanie odpowiednich informacji zwrotnych uczniom i pomaganie im w wyznaczonych sobie realistycznych celów krótkoterminowych związanych z nauką. Poczucie realizacji celów posuwania się do przodu buduje motywację ucznia do dalszej pracy i pokonywania kolejnych etapów drogi do zrealizowania swojego celu długoterminowego. Informacje zwrotne od nauczyciela, mogą dodawać pewności siebie, wiary lub je odbierać. Inaczej podziała na ucznia informacja- nadal nie umiesz czasowników nieregularnych, a inaczej- znasz już kilkanaście czasowników nieregularnych, a teraz wystarczy, byś nauczył się jeszcze tych kilkunastu, aby zaliczyć kartkówkę w przyszłym tygodniu. Będziemy je jeszcze ćwiczyć na lekcji. Informacje zwrotne od nauczyciela powinny pokazywać uczniowi, co ma zrobić, jakie strategie obrać, by odnieść sukces. Komunikaty tzw. ja- od ulubionego przez ucznia szanowanego nauczyciela, mogą spełnić taką funkcję.
Nauczyciel, który chce, aby uczeń częściej wypowiadał się na zajęciach, może mu powiedzieć następująco: Z ciekawością słuchałam tego, co masz do powiedzenia na temat kupowania ubrań. Sporo wiesz o tym, jak kupić coś fajnego i niedrogiego. Kiedy mówiłeś, używałeś słów, które teraz ćwiczymy. To na pewno pomoże ci je zapamiętać. Chętnie się dowiem, co sądzisz o wymienianiu się ubraniami z innymi. Motywujący nauczyciel tworzy w klasie atmosferę przygody związanej z nauką i daje uczniom okazję do świętowania sukcesów, bo sukces trzeba poczuć i nie musi być to od razu zdobycie najwyższego szczytu, można zacząć od niewielkiego pagórka- zobaczyć co mi pomogło ten pagórek zdobyć. Co mogę zrobić w przyszłości, aby wejść na kolejny szczyt, ale muszę wiedzieć, że znalazłem się na szczycie- swoim szczycie, bo na sukces trzeba patrzeć indywidualnie. Motywujący nauczyciel nie porównuje uczniów do siebie nawzajem, ale do nich samych. Dobry nauczyciel mówi, co się zmieniło w trakcie roku szkolnego, ostatnim tygodniu, cieszy się z uczniem jego sukcesem i motywuje do dalszych starań. Jego entuzjazm i wiara w uczniów potrafią zarażać.
